Archive for » 2017 «

Atmosferin heyrətamiz ayırdedici xüsusiyyəti

19
Aug 2017

Günəş şüalarının yer üzündəki həyat üçün xüsusi yaradıldığı kimi, bu şüaların ideal ölçülərdə yer üzünə çatmasında da çox mühüm amil rol oynayır: atmosfer.

Kosmosdan gələn şüalar Yer səthinə çatmaq üçün atmosferdən keçməlidirlər.

Əgər atmosfer keçirici xüsusiyyətdə olmasaydı, əlbəttə, bu şüaların bizə heç bir faydası olmazdı. Ancaq atmosferimiz bu faydalı şüaların keçməsinə imkan verən quruluşdadır.

Maraqlısı budur ki, atmosfer yalnız bu şüaların keçməsinə izin verir. Çünki atmosfer həyat üçün lazım olan görünən işığı və yaxın infraqırmızı şüaları keçirir, həyat üçün təhlükəli digər şüaların keçməsinə mane olur. Yəni atmosfer Günəşdən başqa mənbələrdən Yerə gələn kosmik şüalara qarşı bir növ süzgəc funksiyası yerinə yetirir. Professor Maykl Denton bunu belə açıqlayır: davamı »

Bölmə: Kainat  Şərh yaz

Canlıların təməli olan atom rabitələrinin qurulması üçün lazım olan temperatur yer üzünün temperatur intervalıdır

19
Aug 2017

Atomları və molekulları birləşdirən müxtəlif kimyəvi rabitələr var. Bu rabitələr ion, kovalent və hidrogen rabitəsi olmaqla 3 qrupa bölünür. Kovalent rabitələr zülalların quruluş vahidi olan amin turşularındakı atomları birləşdirir. Hidrogen rabitələri isə amin turşusu zəncirini xüsusi üçölçülü formada saxlayır. Yəni əgər hidrogen rabitələri olmasa, amin turşuları birləşərək zülalları əmələ gətirsələr də, bu zülallar üçölçülü funksional formalarını ala bilməz. Zülalların olmadığı mühitdə isə həyat olmaz.

Maraqlıdır ki, həm kovalent, həm də hidrogen rabitələri üçün lazım olan temperatur intervalı yer üzünün temperatur intervalıdır. Halbuki, hidrogen rabitələri ilə kovalent rabitələrin quruluşu və xüsusiyyətləri bir-birindən tamamilə fərqlənir.

Buna baxmayaraq, hər iki kimyəvi rabitə ancaq yer üzündəki dar temperatur intervalında qurula bilir. Əgər kovalent rabitələrlə hidrogen rabitələri müxtəlif temperatur intervalında qurulsaydı, canlı zülalları əmələ gəlməzdi. Çünki zülalların əmələ gəlməsi bu iki kimyəvi rabitənin eyni anda qurulmasından asılıdır. Yəni amin turşusu zəncirini əmələ gətirən kovalent rabitə üçün lazım olan temperatur intervalı hidrogen rabitəsi üçün uyğun olmasaydı, zülal üçölçülü formaya düşməz, amin turşusu zənciri də lazımsız molekul olaraq qalardı. Eyni şəkildə, hidrogen rabitəsi üçün lazım olan temperatur intervalında kovalent rabitə qurulmasaydı, amin turşuları birləşə bilməz və zülal əmələ gəlməzdi. davamı »

Bölmə: Heyvanlar Aləmi  Şərh yaz

Canlılar yer üzündə birdən-birə möcüzəvi şəkildə üzə çıxıblar

19
Aug 2017

Canlıların təsadüfən əmələ gəlməsinin bioloji cəhətdən qeyri-mümkün olması ilə yanaşı, arxeoloji tapıntılar da bizə canlıların yer üzündə ani şəkildə üzə çıxdığını göstərir.

Yerin təbəqələri və fosil qeydləri tədqiq olunduqda yer üzündəki canlı həyatın birdən-birə üzə çıxdığı məlum olur. Kompleks canlı varlıqların fosillərinə rast gəlinən ən dərin təbəqə 520-530 milyon il yaşı olan Kembri təbəqəsidir.

Kembri süxurlarında tapılan fosillər ilbizlər, trilobitlər, süngərlər, soxulcanlar, meduzalar, dəniz ulduzları, dəniz qabıqlıları, dəniz lalələri kimi kompleks onurğasız canlı növlərinə aiddir. Maraqlıdır ki, bir-birindən çox fərqlənən bu növlərin hamısı bir anda üzə çıxır. Ona görə, geoloji ədəbiyyatda bu möcüzəvi hadisə Kembri partlayışı adlanır.

Bu təbəqədəki canlıların əksəriyyətinin müasir nümunələrindən heç bir fərqi olmayan, göz, qəlsəmə, qan-damar sistemi kimi kompleks sistemləri, ali fizioloji formaları var. Məsələn, trilobitlərin fasetli gözləri (bir çox həşəratın ayrı-ayrı sadə gözlərdən ibarət mürəkkəb gözlər) yaradılış möcüzəsidir. Harvard, Roçester və Çikaqo Universitetlərindən Geologiya professoru Devid Raup: “Trilobitlərin gözü ancaq dövrümüzün yaxşı təhsil almış, son dərəcə bacarıqlı optika mühəndisi tərəfindən düzəldiləcək dizayna malikdir”, -deyir. (David Raup, “Conflicts Between Darwin and Paleontology”, Bulletin, Field Museum of Natural History, cild 50, yanvar 1979, səh. 24). davamı »

Bölmə: Fosillər, Heyvanlar Aləmi  Şərh yaz

Canlılardakı bütün zülalların sol əlli olmasını təsadüflə açıqlamaq mümkün deyil

19
Aug 2017

Faydalı zülalın əmələ gəlməsi üçün təkcə bu zülalı təşkil edən amin turşularının müəyyən sayda, qüsursuz düzülməsi və üçölçülü olması kifayət etmir. Bütün bunlarla yanaşı, həmin amin turşularının hamısı sol əlli olmalı və aralarında heç bir sağ əlli amin turşusu olmamalıdır.

Kimyəvi cəhətdən eyni amin turşusunun həm sağ əlli, həm də sol əlli olmaqla iki növü var. Bunların arasındakı fərq üçölçülü quruluşlarının bir-birinə zidd tərəfli olmasından qaynaqlanır. Eynilə insanın sağ və sol əllərindəki fərq kimi…

Bir amin turşusunun həm sağ əlli, həm də sol əlli olma ehtimalı 50% olduğu halda, bütün canlılardakı amin turşularının ancaq sol əlli olması üstün yaradılışı göstərir.

Hər iki qrupdan olan amin turşuları bir-birləri ilə asanlıqla birləşir. Ancaq təhlillər təəccüblü faktı üzə çıxarmışdır: ən sadə orqanizmdən ən mürəkkəbinə qədər bütün canlılardakı zülallar ancaq sol əlli amin turşularından təşkil olunur. Zülalın quruluşuna bircə sağ əlli amin turşusu əlavə olunsa, həmin zülal yararsız hala düşər. Hətta bəzi təcrübələrdə bakteriyalara sağ əlli amin turşuları əlavə edilib, lakin bakteriyalar bu amin turşularını dərhal parçalayıblar, bəzi hallarda isə bu parçalardan yenidən istifadəyə yararlı sol əlli amin turşuları sintezləyiblər. davamı »

Bölmə: Mikrodünya  Şərh yaz

Canlıların yaradılışındakı möcüzələr

19
Aug 2017

 Ən ibtidai canlı belə, təsadüfən əmələ gələ bilməz

Günəş sistemi və Yer kürəsindəki müvazinətlərin təsadüfən əmələ gəlməsi mümkün deyil. Hər müvazinət möcüzəvi şəkildə saysız-hesabsız ehtimallar arasından ən uyğun və ən ideal dəyərdə seçilmişdir. Ən ibtidai canlı orqanizm belə təsadüfən əmələ gələ bilməz. Bu mövzunu açıqlayan elmi fəaliyyətlərdən biri Nyu-York Universitetindən kimya professoru və DNT mütəxəssisi Robert Şapironun apardığı hesablamadır. Darvinist təkamülçü olan Şapiro ibtidai bir bakteriyadakı 2000 növ zülalın təsadüfən əmələgəlmə ehtimalını hesablamışdır (insan orqanizmində təqribən 200.000 növ zülal var). Əldə edilən rəqəm 1040.000-də 1 ehtimaldır (bu rəqəm 1-in yanına 40 min sıfır qoymaqla əmələ gəlir və kainatda bir qarşılığı yoxdur).

İbtidai bir bakteriyadakı 2000 növ zülalın təsadüfən əmələgəlmə ehtimalı 1040.000-də 1-dir. İnsanda isə təqribən 200.000 növ zülal olduğuna görə, belə bir ehtimalı ifadə etmək qeyri-mümkündür.

Kardif Universitetindən Tətbiqi Riyaziyyat və Astronomiya professoru Çandra Uikramasinqh Şapironun hesablamaları ilə bağlı belə demişdir:

“Bu rəqəm (1040.000) Darvini və təkamül nəzəriyyəsini dəfn etmək üçün kifayətdir. Bu planetdə və ya başqa birində əsla (həyatın əmələ gəlməsi üçün) ibtidai şorba olmayıb və həyatın başlanğıcı təsadüfən baş verməyəcəyinə görə məqsədli bir ağılın məhsuludur”. (Fred Hoyle, Chandra Wickramasinghe, Evolution from Space, New York, Simon & Schuster, 1984, səh. 148.) davamı »

Bölmə: Mikrodünya  Şərh yaz

Cazibə qüvvəsinin həssas ölçüsü

19
Aug 2017

Kainatdakı fiziki qanunlar dörd əsas qüvvə üzərində işləyir. Bunlar cazibə qüvvəsi, elektromaqnit qüvvəsi, güclü nüvə qüvvəsi və zəif nüvə qüvvəsidir. Bu qüvvələrin ölçüləri isə kainatın indiki formada mövcud olması və həyata uyğun olması üçün mükəmməl həssaslıqla nizamlanıb.

Kainatdakı nizama təsir edən ən əsas qüvvələrdən biri cazibə qüvvəsidir (qravitasiya). Nyuton bu qüvvənin təkcə almaları ağacdan salan deyil, eyni zamanda, planetləri də orbitlərində saxlayan qüvvə olduğunu demişdi. Eynşteyn isə mövzuya daha da dərinlik qazandırıb cazibə qüvvəsinin nəhəng ulduzları necə içinə çökdürüb qara dəliklərə çevirdiyindən bəhs etmişdi. Həqiqətən də, cazibə qüvvəsi kainatın ən kritik qüvvələrindən biridir. Kainatın genişlənməsini tənzimləyən qüvvə də cazibə qüvvəsidir.

Cazibə qüvvəsi yaşadığımız kainatın əmələ gəlməsinə imkan verən sabit dəyərə malikdir.

Əgər cazibə sabiti indikindən bir az artıq olsaydı, ulduzlar daha qısa müddətdə əmələ gələr və kosmosdakı ən kiçik ulduzun belə kütləsi bizim Günəşimizdən ən az 1.4 dəfə böyük olardı. Bu cür böyük ulduzlar isə o qədər sürətlə və qeyri-sabit yanır ki, ətraflarındakı planetlərdə həyat üçün faydalı şərtlərin əmələ gəlməsi qeyri-mümkün olur. Həyat üçün ancaq bizim Günəşimiz böyüklüyündə ulduzlara ehtiyac var. Habelə, cazibə sabiti indikindən bir az çox olsaydı, kainatdakı böyük ulduzların hamısı qara dəliyə çevrilərdi. Ən kiçik planetlərdəki cazibə qüvvəsi o qədər güclü olardı ki, həşəratlardan böyük heç bir cisim ayaqda dura bilməzdi. davamı »

Bölmə: Kainat  Şərh yaz

GÖRÜNƏN İŞIQ MÖCÜZƏSİ

19
Aug 2017

Kainatdakı ulduzların və digər işıq mənbələrinin hamısı eyni cür işıq yaymır. Şüalar dalğa uzunluqlarına görə fərqlənirlər. Müxtəlif dalğa uzunluqlarının əmələ gətirdiyi şkala çox genişdir. Ən kiçik dalğa uzunluğuna malik qamma şüaları ilə ən böyük dalğa uzunluğu olan radiodalğalar arasında 1025-də 1 (milyard dəfə, milyard dəfə, milyardlıq) fərq var. Burada möcüzəvi cəhət Günəşin yaydığı şüaların hamısının 1025-lik şkalanın bir intervalına yerləşməsidir. Çünki bu dar sahədə həyat üçün lazım olan şüalar yerləşir.

Burada diqqətçəkən cəhət dalğa uzunluqlarının həddindən artıq geniş şkalada yayılmalarıdır. Ən qısa dalğa uzunluğu ən uzun dalğa uzunluğundan 1025 dəfə kiçikdir. 1025 1 rəqəminin yanına 25 sıfır əlavə etməklə əmələ gələn saydır. “10.000.000.000.000.000.000.000.000” şəklində yazılan bu sayın böyüklüyünü daha yaxşı qavramaq üçün bəzi müqayisələr aparaq. Məsələn, Yerin 4 milyard illik ömrü boyu keçən saniyələrin cəmi 1017-dir. Əgər 1025 sayını saymaq istəsək, gecə-gündüz fasiləsiz saymalıyıq və bunun üçün Yerin yaşından 100 milyon dəfə artıq vaxt lazımdır! Əgər 1025 ədəd kartı üst-üstə düzsək, Südyolu qalaktikasından kənara çıxarıq və müşahidə olunan kainatın təqribən yarısı qədər məsafə gedərik. (Michael Denton, Nature’s Destiny, s. 51)

Günəşin yaydığı görünən işıq kainatdakı 1025 müxtəlif dalğa uzunluğu arasında bir intervalı əhatə edir. Maraqlıdır ki, Yer kürəsində həyata imkan verən şüalar da 1025-də 1 intervalında yerləşən şüalardır. davamı »

Bölmə: Kainat  Şərh yaz

Göy cisimləri arasındakı məsafələr

12
Aug 2017

Yer planeti, bildiyimiz kimi, Günəş sisteminin bir hissəsidir. Bu sistem kainatdakı digər ulduzlarla müqayisədə orta ölçülü ulduz olan Günəşin ətrafında fırlanan 8 planetdən və bu planetlərin peyklərindən ibarətdir. Yer sistemdə Günəşə ən yaxın üçüncü planetdir.

Əvvəlcə, bu sistemin böyüklüyünü qavramağa çalışaq. Günəşin diametri Yerin diametrindən 103 dəfə böyükdür. Bunu bir bənzətmə ilə açıqlayaq: əgər diametri 12200 km olan Yeri kürəcik ölçüsündə kiçiltsək, Günəş də futbol topundan iki dəfə böyük olan kürə olar. Ancaq ən qəribəsi aradakı məsafədir. Həqiqətə uyğun model qurmaq üçün kürəcik ölçüsündəki Yerlə top böyüklüyündəki Günəşin arasında 280 m məsafə qoymalıyıq. Günəş sisteminin ən kənarında yerləşən planetləri isə kilometrlərlə uzaqda yerləşdirməliyik.

Ancaq bu qədər nəhəng ölçüdə olan Günəş sistemi yerləşdiyi Südyolu qalaktikası ilə müqayisədə çox kiçikdir. Çünki Südyolu qalaktikasında Günəş kimi və əksəriyyəti ondan böyük olan təqribən 250 milyard ulduz var. Bu ulduzların arasında Günəşə ən yaxın olanı Alfa Sentavrdır. Əgər Alfa Sentavrı bir az əvvəl müqayisə apardığımız modelə, yəni Yerin kürəcik böyüklüyündə və Günəşlə Yer arasındakı məsafənin 280 m olduğu modelə yerləşdirsək, onu Günəşdən 78.000 km uzaqda yerləşdirməliyik!

Modeli bir az da kiçildək. Yeri çətinliklə görünən toz zərrəciyi boyda edək. Onda Günəş qoz böyüklüyündə olar və Yerdən 3 m uzaqlıqda yerləşər. Bu modeldə Alfa Sentavrı Günəşdən 640 km uzaqda yerləşdirməliyik. Südyolu qalaktikasında aralarında məhz bu qədər böyük məsafələr olan 250 ulduz var. Spiral formasında olan bu qalaktikanın qollarından birində bizim Günəşimiz yerləşir. davamı »

Bölmə: Kainat  Açar sözlər: , , , ,  Şərh yaz

Günəş sisteminin qalaktikadakı yeri

12
Aug 2017

Möhtəşəm müvazinəti və ölçüləri ilə yanaşı, Günəş sisteminin Südyolu qalaktikasındakı yeri də qüsursuz yaradılışın nəticəsidir. Orbit qalaktikanın mərkəzindən çox uzaqda, spiral qollardan kənarda yerləşir.

Məlum olduğu kimi, Südyolu qalaktikası spiralvarıdır. Spiralvarı qalaktikalardakı ulduzlar və göy cisimləri qabarıq yuvarlaq mərkəzi və bu mərkəzdən kənara doğru eyni səviyyədə və eyni bucaq altında qıvrılan qolları əmələ gətirəcək şəkildə yerləşirlər. Mərkəzdən çıxan spiral qolların arasında qalan kosmik boşluqda bəzi ulduz sistemləri yerləşir, ancaq bunların sayı həddindən artıq azdır. Bizim Günəş sistemimiz də spiral qolların arasında yerləşən nadir ulduz sistemlərindən biridir.

Bəs Günəş sisteminin spiral qolların arasında olması nə üçün bu qədər vacibdir? 

Əvvəla, yerləşdiyimiz mövqeyə görə spiral qollardakı qazlar və tozlardan uzaq, təmiz, aydın kosmosu görürük. Əgər spiral qollardan birinin içində olsaydıq, belə təmiz, aydın kosmosu görməzdik. Professor Maykl Denton “Təbiətin taleyi” (Nature`s Destiny) adlı kitabında belə yazır:

Çox təəccüblüdür ki, kainat təkcə bizim həyatımıza və bioloji ehtiyaclarımıza deyil, eyni zamanda, bizim onu anlamamıza da həddindən artıq uyğundur… Günəş sistemimizin bir qalaktik qolun kənarında yerləşməsi bizim gecələr göy üzünü tədqiq edərək uzaq qalaktikaları görməyimizi və kainatın ümumi quruluşu haqqında məlumat əldə etməyimizi təmin edir. Əgər qalaktikanın mərkəzində yerləşsəydik, əsla spiralvarı qalaktikanın quruluşunu müşahidə edə bilməz və ya kainatın quruluşu haqqında məlumat əldə edə bilməzdik. (Michael Denton, Nature’s Destiny, s. 262) davamı »

Bölmə: Kainat, Planetimiz  Açar sözlər: , , , , , , , , ,  Şərh yaz

Kainatın yaradılışındakı möcüzələr

12
Aug 2017

Partlayışdan qeyri-adi nizama

Yaşadığımız kainatın təqribən 15 milyard il əvvəl bir nöqtədə meydana gələn böyük partlayış ilə əmələ gəldiyi və genişlənərək indiki formasını aldığı bu gün bütün elm dünyası tərəfindən təsdiqlənən faktdır. Kosmik fəza, qalaktikalar, planetlər, Günəş, Yer, qısası, kainatı təşkil edən bütün göy cisimləri “Biq Bənq” adlanan böyük partlayışla meydana gəlmişdir.

Burada çox böyük sirr var: Biq Bənq partlayış olduğuna görə, bu partlayışdan sonra maddə atom və subatom zərrəciklər şəklində kosmik fəzada kortəbii şəkildə yayılmalı idi. Lakin belə olmamışdır, əksinə, çox sistemli, nizamlı kainat meydana gəlmişdir. Kortəbii şəkildə yayılan maddənin kainatın müəyyən hissələrində toplanıb qalaktikaları, ulduzları və ulduz sistemlərini əmələ gətirməsi elm adamlarının təbiri ilə desək, buğda anbarına atılan əl bombasının buğdaları nizamla bağlamalar şəklində toplayıb üst-üstə yığması qədər, hətta bundan daha da qeyri-adi vəziyyətdir.

Biq Bənq nəzəriyyəsinə uzun illər qarşı çıxmış prof. Fred Hoyl təəccübünü belə ifadə edir:

“Biq Bənq nəzəriyyəsi kainatın bir böyük partlayışla əmələ gəldiyini qəbul edir. Ancaq bildiyimiz kimi, partlayışlar maddəni parçalayır və nizamsız hala salır. Halbuki, Biq Bənq sirli şəkildə bunun tam əksinə təsir meydana gətirib: maddəni bir-biri ilə birləşdirmiş və qalaktikaları əmələ gətirmişdir”. (Fred Hoyle, The Intelligent Universe, London, 1984, s. 184-185.) davamı »

Bölmə: Kainat, Planetimiz  Açar sözlər: , , , , , ,  Şərh yaz
« Əvvəlki yazılar