Archive for » 2014 «

Doğuşunu təxirə salan canlı

mosquitoİnsanlar üçün qeyri-real görünən bir çox şey heyvanlar tərəfindən rahatlıqla həyata keçirilir. Məsələn, insanlar hamiləlik müddətini uzada bilməzlər, amma bəzi canlılar bunu asanlıqla edə bilirlər.

Allah ağıla, zəkaya və hətta bəzən beyinə belə sahib olmayan canlılara heyrətamiz işlər etdirir. Bunlar arasında ən çox qarşılaşdığımız və bəlkə də ən az əhəmiyyət verdiyimiz canlı növlərindən biri ağcaqanadlardır.

Uçuşundakı üstün dizaynından, yumurtaları üçün torpağın nəmini və temperaturunu ölçməsinə və kamuflyaja qədər bir çox fövqəladə qabiliyyətə sahib olan ağcaqanadların ən əhəmiyyətli xüsusiyyəti doğuşunu gecikdirə bilməsidir. davamı »

Bal arısı

ariBal arısı dayanmadan və dincəlmədən gündə iyirmi min çiçəyə qonur. Həyatı boyu  2.000.000 km-lik yol qət edir və bu məşəqqətli işin nəticəsi olaraq bizə bal kimi dadlı qida verir.

1-Arıya bal hazırlamaq qabiliyyətini kim öyrədib? Bütün insanlar toplanıb bir qramını belə hazırlaya bilmədiyi balı bu həşərat necə düzəldir? Yoxsa bizdən ağıllıdır?

2-Arının təkcə bal hazırlamağı bilməsi kifayət deyil. Bal həm də insan üçün çox faydalıdır. Deməli, balı hazırlayanın insan orqanizmi barədə məlumatı olmalıdır. Halbuki, arıda belə bir elmi yoxdur.

3-Balı hazırlayıb insanlara yedirtmək rəhmət və şəfqətin əsəridir. Halbuki, arının bizə qarşı nə mərhəməti, nə də şəfqəti var. Buna dəlil isə fürsət tapdıqda bizi zəhərli iynəsi ilə sancmasıdır. Elə isə bizə qarşı mərhəmət edən və şəfqət bəsləyən kimdir?

4-Arı çiçəklərin tozlanmasında da böyük rol oynayır. Çiçək tozlarını bir çiçəkdən başqa çiçəyə daşıyaraq bitkilərin çoxalmasına kömək edir. Arı bir çiçəyə qonduqda yapışqan, sıx tükləri çiçək tozuna bulaşır. Sonra həmin bitkinin başqa fərdinə qonaraq çiçək tozlarını ona bulaşdırır. Bu vəzifənin icrasında isə maraqlı bir səhnə meydana gəlir. Bal arısı qızılgülə qonsa, ətrafdakı qızılgül çiçəkləri bitənə qədər başqa növə qonmur. Bunun səbəbi isə budur: əgər fərqli çiçəklərə qonsaydı, çiçək tozları fərqli gül növlərinə daşınacağına görə döllənmə meydana gəlməz və çiçəklərin nəsli kəsilərdi. Bəs, görəsən, bal arıları çiçəkləri necə tanıyır? Çiçəklərin nəslinin davam etməsi üçün bu yorucu səyahəti nə üçün edir?

5-Bal arısının kiçik qarnında bal hazırlamaq və balı zəhərə qarışdırmamaq kimi möcüzəvi işin icraçısı Allah’dan başqa kim ola bilər?

 

Bölmə: Heyvanlar Aləmi  Açar sözlər: , ,  Şərh yaz

Beyinin insan davranışlarını istiqamətləndirən hissəsi: beyinin ön payı

beyin• Bir insan hərəkətlərini istiqamətləndirən qərarlar verərkən, bunu bir robot kimi məntiq qaydalarına əsasən etməz. Vicdanını dinləyər, hisslərini də buna əlavə edər. Elmi araşdırmalar beyinin ön payında mövcud olan “ventromedial prefrontal korteks” adlı hissənin bu qərarları verməsində əsas rol oynadığını müəyyənləşdirmişdir.

• Bəs beyinin bu hissəsinin olmaması insanı hansı mənfi davranışlara sürükləyə bilər?

Özünü idarə etmə, nəticə çıxarma, incə düşüncəli və nəzakətli olma, qətiyyət kimi bir çox müsbət davranışlara beynimizin ön payı nəzarət edir. Normal insanın beyninin ön payında yüksək bir hərəkətlilik olduğu məlumdur. Bu hərəkətlilik insanın hisslərinin fərqinə varmasını təmin edir. Sevgi, xoşbəxtlik, qorxu, peşmançılıq, günahkarlıq kimi romantik reflekslərin olması beyindəki ön payın yaxşı işlədiyini göstərir. Beyinin ön payının işləmə mexanizmi araşdıran elm adamları heyrətamiz nəticələrlə qarşılaşmışlar. davamı »

ALOVDAKI DİZAYN

fireCanlılara enerji təmin edən ən fundamental reaksiya karbon və hidrogen birləşmələrinin oksidləşməsi, yəni yanmasıdır. Ancaq bu məqamda maraqlı bir sual yarana bilər: bizim bədənimiz, əsasən, karbon və hidrogen birləşmələrindən meydana gəlir. Bəs necə olur ki, bədənimiz oksidləşmir? Ya da niyə bədənimiz bir anda kibrit dənəsi kimi alovlanıb yanmır?

Bədənimizin oksigenlə təmasda olduğu halda, yanmaması, həqiqətən, heyrətləndirici bir vəziyyətdir.

19-cu əsrdən bəri maraq doğuran bu sualın cavabı son yarım əsrdəki yeniliklər nəticəsində aydın olmuşdur. Biokimyəvi müşahidələr insan bədənindəki bəzi xüsusi fermentlərin yalnız oksigenin atmosferdə tapılan forması olan O2 ilə reaksiyaya girdiyini ortaya qoymuşdur. Hüceyrələrimizdəki bu xüsusi fermentlər, çox kompleks proseslər nəticəsində bədənimizdəki dəmir və mis atomlarını katalizator (sürətləndirici) olaraq istifadə edir və beləcə, oksigeni reaktiv hala gətirirlər. davamı »

700.000 il əvvəl insanların çox yaxşı inşa edilmiş gəmilərlə okeanlara səfər etdiklərini bilirdinizmi?

GemiYaxud  ibtidai “mağara adamı” kimi təqdim edilən insanların əslində dövrümüzdəki rəssamlardan heç də geri qalmayan qabiliyyəti və estetika anlayışı olduğunu eşitmişdinizmi?

80.000 il əvvəl yaşayan və təkamülçülər tərəfindən “meymun adam” kimi göstərilən neandertal irqinin musiqi alətləri düzəltdiyini, geyim zövqünə malik olduğunu, isti qumlarda  gözəl səndəllərlə gəzdiyini bilirdinizmi?

Bunların heç birini eşitməyə bilərsiniz. Əksinə, bu insanların yarı-meymun yarı-insan, danışma qabiliyyətindən məhrum, dik dura bilməyən, yalnız qırıq-qırıq səslər çıxaran, vəhşi mağara adamları olduğunu düşünə bilərsiniz. Çünki bu böyük yalan təxminən 150 ildir dünyanın hər tərəfində insanlara təlqin edilir.

Bu təlqinin məqsədi isə materialist fəlsəfəni yaşatmaqdır. davamı »

Göy üzündəki rəngli isıq sənəti: Göy qurşağı

 

  • Göy qurşağı nə üçün və necə əmələ gəlir?download
  • Göy qurşağındakı rənglər hansı mərhələlərlə meydana gəlir?
  • Göy qurşağının forması necədir?

Xüsusilə yağışlı havalarda gördüyümüz göy qurşağı günəş şüalarının yağış damcılarında və ya dumanda əks olunması və sınması ilə meydana gələn, işıq spektri rənglərinin yay formasında göründüyü metereoloji hadisədir. Göy üzündəki bu möhtəşəm rəng nümayişi əslində Günəşin güzgü rolu oynayan su damcıları tərəfindən əks etdirilən görüntüsüdür. Çünki ağ rəngdə gördüyümüz günəş şüaları əslində rənglidir. Göy qurşağı qırmızı, narıncı, sarı, yaşıl, açıq mavi, tünd mavi və bənövşəyi kimi əsas rənglərdən ibarət olur. Bu rənglər günəş şüası prizma rolu oynayan su damcılarının içində keçdikdə meydana gəlir. Çünki su işığı sındırır. Suyun işığı sındırmasının təsirilə rənglər müxtəlifləşir. Ayrılan rənglər yağış damcısının arxasında əks  olunur və damcının içindən keçərək digər tərəfə əyilərək çıxırlar. davamı »