»Heyvanlar Aləmi « Bölməsi üzrə arxiv

Canlıların təməli olan atom rabitələrinin qurulması üçün lazım olan temperatur yer üzünün temperatur intervalıdır

19
Aug 2017

Atomları və molekulları birləşdirən müxtəlif kimyəvi rabitələr var. Bu rabitələr ion, kovalent və hidrogen rabitəsi olmaqla 3 qrupa bölünür. Kovalent rabitələr zülalların quruluş vahidi olan amin turşularındakı atomları birləşdirir. Hidrogen rabitələri isə amin turşusu zəncirini xüsusi üçölçülü formada saxlayır. Yəni əgər hidrogen rabitələri olmasa, amin turşuları birləşərək zülalları əmələ gətirsələr də, bu zülallar üçölçülü funksional formalarını ala bilməz. Zülalların olmadığı mühitdə isə həyat olmaz.

Maraqlıdır ki, həm kovalent, həm də hidrogen rabitələri üçün lazım olan temperatur intervalı yer üzünün temperatur intervalıdır. Halbuki, hidrogen rabitələri ilə kovalent rabitələrin quruluşu və xüsusiyyətləri bir-birindən tamamilə fərqlənir.

Buna baxmayaraq, hər iki kimyəvi rabitə ancaq yer üzündəki dar temperatur intervalında qurula bilir. Əgər kovalent rabitələrlə hidrogen rabitələri müxtəlif temperatur intervalında qurulsaydı, canlı zülalları əmələ gəlməzdi. Çünki zülalların əmələ gəlməsi bu iki kimyəvi rabitənin eyni anda qurulmasından asılıdır. Yəni amin turşusu zəncirini əmələ gətirən kovalent rabitə üçün lazım olan temperatur intervalı hidrogen rabitəsi üçün uyğun olmasaydı, zülal üçölçülü formaya düşməz, amin turşusu zənciri də lazımsız molekul olaraq qalardı. Eyni şəkildə, hidrogen rabitəsi üçün lazım olan temperatur intervalında kovalent rabitə qurulmasaydı, amin turşuları birləşə bilməz və zülal əmələ gəlməzdi. davamı »

Bölmə: Heyvanlar Aləmi  Şərh yaz

Canlılar yer üzündə birdən-birə möcüzəvi şəkildə üzə çıxıblar

19
Aug 2017

Canlıların təsadüfən əmələ gəlməsinin bioloji cəhətdən qeyri-mümkün olması ilə yanaşı, arxeoloji tapıntılar da bizə canlıların yer üzündə ani şəkildə üzə çıxdığını göstərir.

Yerin təbəqələri və fosil qeydləri tədqiq olunduqda yer üzündəki canlı həyatın birdən-birə üzə çıxdığı məlum olur. Kompleks canlı varlıqların fosillərinə rast gəlinən ən dərin təbəqə 520-530 milyon il yaşı olan Kembri təbəqəsidir.

Kembri süxurlarında tapılan fosillər ilbizlər, trilobitlər, süngərlər, soxulcanlar, meduzalar, dəniz ulduzları, dəniz qabıqlıları, dəniz lalələri kimi kompleks onurğasız canlı növlərinə aiddir. Maraqlıdır ki, bir-birindən çox fərqlənən bu növlərin hamısı bir anda üzə çıxır. Ona görə, geoloji ədəbiyyatda bu möcüzəvi hadisə Kembri partlayışı adlanır.

Bu təbəqədəki canlıların əksəriyyətinin müasir nümunələrindən heç bir fərqi olmayan, göz, qəlsəmə, qan-damar sistemi kimi kompleks sistemləri, ali fizioloji formaları var. Məsələn, trilobitlərin fasetli gözləri (bir çox həşəratın ayrı-ayrı sadə gözlərdən ibarət mürəkkəb gözlər) yaradılış möcüzəsidir. Harvard, Roçester və Çikaqo Universitetlərindən Geologiya professoru Devid Raup: “Trilobitlərin gözü ancaq dövrümüzün yaxşı təhsil almış, son dərəcə bacarıqlı optika mühəndisi tərəfindən düzəldiləcək dizayna malikdir”, -deyir. (David Raup, “Conflicts Between Darwin and Paleontology”, Bulletin, Field Museum of Natural History, cild 50, yanvar 1979, səh. 24). davamı »

Bölmə: Fosillər, Heyvanlar Aləmi  Şərh yaz

Canlılardakı instinktiv davranışların mənbəyi Allahın ilhamıdır

25
Jul 2017

İnstinktlərin mənşəyi

“İnstinkt” sözü, təkamülçü elm adamları tərəfindən, heyvanların anadangəlmə sahib olduqları bəzi davranışları xarakterizə etmək üçün istifadə olunur. Ancaq heyvanların bu instinktləri necə əldə etdikləri, instinkt ilə edilən bir davranışın ilk olaraq necə ortaya çıxdığı və bu davranışların nəsildən-nəslə necə ötrüldüyü sualı həmişə cavabsız qalmışdır. Təkamülçü genetik Gordon Rattray Taylor, The Great Evolution Mystery adlı kitabında instiktlərlə əlaqədar bu çıxılmaz vəziyyəti belə etiraf edir:

İnstiktiv bir davranış ilk olaraq necə ortaya çıxır və bir növdə irsi olaraq necə yerləşir deyə soruşsaq, bu suala heç bir cavab tapa bilmərik.1

Təkamülçülərə görə, instinktlər canlıların genlərində proqramlanmış davranışlardır. Bu izaha əsasən, məsələn, bal arısı olduqca müntəzəm və riyaziyyat möcüzəsi olan altıbucaqlı pətəkləri instinktləri ilə inşa edir. Başqa sözlə, yer üzündəki bütün bal arılarının genlərində qüsursuz altıbucaqlı pətək inşa etmə instinkti proqramlanmışdır.

Bölmə: Heyvanlar Aləmi  Açar sözlər: , , , , ,  Şərh yaz

Arılar polyarizə işığı görmə qabiliyyətlərindən qida tapmaq üçün istifadə edirlər

11
Jul 2017

Arılar polyarizə işıqdan yaradıldıqları andan etibarən – yəni milyon illərdir istifadə edir, qüsursuz hesablama ilə istiqamət təyin edirlər. Bəs bunu necə bacarırlar?

Arılar istiqaməti polyarizə işığa əsasən tapırlar

Arılar hava buludlu olduqda belə, günəşdən kompas kimi istifadə edirlər. Bunu ultrabənövşəyi işıq dalğaları vasitəsilə edirlər.

Ultrabənövşəyi işıq dalğaları çox sıx olmayan bulud örtüyünün içindən keçə bilir. Bu sayədə işçi arılar günəşin istiqamətini müəyyən etməkdə ultrabənövşəyi işıq dalğalarından istifadə edirlər.

Günəşdən yayılan təbii işıq polyarizə olur, yəni işıq dalğalarının titrəyiş istiqaməti Günəş səmada hərəkət edərkən nizamlı şəkildə dəyişir. Bu polyarizasiya formasını insanlar görə bilmirlər, lakin arılar və bir çox canlı görür. Günəşin görünməməsi və ya göy üzünün buludlu olması bu canlılar üçün maneə deyil. davamı »

Bölmə: Heyvanlar Aləmi  Açar sözlər: , , , ,  Şərh yaz

BİTKİLƏRİN QİDA DƏYƏRİNİ HESABLAYAN ŞİMAL MARALLARI

11
Jul 2017

Şimal maralları daima hərəkət edən canlılardır. Bu qədər hərəkət etmələrinin səbəbi isə qida axtarmalarıdır. Şimal marallarının əsas qida mənbəyi asanlıqla həzm olunan şibyədir. Ancaq şibyə yavaş böyüyür. Maralların qışlaq sahəsi, əsasən, şibyənin bol və qarın az olduğu yerlərdir. Qışda xüsusilə bu sahələrə gedir. Yazda isə yeni doğulmuş balalarına süd vermək üçün şimal maralı zülal və minerallarla qidalanmalıdır. Şibyələrdə bu zülal yoxdur. Qidaların xüsusiyyətləri bitdikləri en dairəsinə, hündürlüyə və torpağın xüsusiyyətinə görə fərqlənir. Hündür en dairəsindəki bitkilər həm zülal və mineralla zəngin olur, həm də asan həzm olunur. Ancaq bu, hər mövsümdə olmur. Ancaq yay fəslinin əvvəlində bitkilər bu xüsusiyyətdə olurlar. Bunu bilirmiş kimi, şimal maralları yay fəslinin başlaması ilə bu sahələrə gedirlər. davamı »

Bölmə: Heyvanlar Aləmi  Açar sözlər: , ,  Şərh yaz

HANSI ÇİÇƏKLƏRDƏN NEKTAR TOPLADIĞINI XATIRLAYAN KOLİBRİLƏR

11
Jul 2017

Kolibrinin ürəyi normal vaxtda təqribən 1000 dəfə, uçduqda 1200 dəfə döyünür. Bu quşlar sürətli maddələr mübadiləsinə görə çox enerji sərf edirlər və bu enerjini əldə etmək üçün xüsusi qidalanma sistemi ilə yaradılıblar.

Kolibrinin qidası çiçək nektarıdır. Qidalanarkən digər quşlardan fərqli olaraq havada sərbəst dayanır. Qanadlarını saniyədə ən az 60 dəfə 8 rəqəmi formasında çırparaq havada asılı qalır və bədənlərini tərpətmədən çiçək nektarını toplayır.

Kanadada Letbric Universitetində biologiyanın davranış ekologiyası sahəsində elmi fəaliyyət göstərən və kolibrilər ilə bağlı tədqiqat aparan professor A.Hörli (Andrew Hurly) bu canlıların həyatda qalması üçün vacib xüsusiyyətlərini kəşf edib. Bu tədqiqat “Journal of Current Biology” jurnalında dərc olunub. davamı »

Bölmə: Heyvanlar Aləmi  Açar sözlər: , ,  Şərh yaz

Kirpi balığı şişərkən nəfəsini tutmur

10
Jul 2017

Kirpi balığı yaxınlıqda təhlükə hiss etdikdə tikanlı dərisi dəqiqələr ərzində kürə formasını alır. Kirpi balığının şişməsi onu yem olmaq riskindən xilas edir. Kürə formasını aldıqda balıq dərin nəfəs alıb nəfəsini tutmuş kimi görünür. Ancaq şişkin vəziyyətdə də nəfəs almağa davam edir.

Kirpi balıqları şişmək üçün elastik mədələrini sürətlə su ilə doldururlar. “İtkin balıq Nemo” filmində kirpi balığı bloat da su topu kimi şişərək komik şəkildə suda üzməyə başlayırdı. Ancaq kirpi balıqlarının hava ilə şişmədiyi üzə çıxdı.

Tədqiqatçı Corcia Makgi (Georgia McGee) bu barədə belə deyir:

“Əvvəlki tədqiqatlarda kirpi balıqlarının nəfəslərini tutaraq şişdiyi iddia edilirdi. Biz su udaraq mədəsini şişirmə ehtimalı üzərində dayandıq. Nəfəsini tutsaydı, balıq həyati orqanlarında oksigen çatışmazlığı yaranmaması üçün qısa müddətli şişkin qala bilərdi”. davamı »

Bölmə: Heyvanlar Aləmi  Açar sözlər: ,  Şərh yaz

Kirpi balığı şişərkən nəfəsini tutmur

13
Dec 2015

18589-long-spine-porcupinefish-animal-desktop-wallpaper-1920x1080Kirpi balığı yaxınlıqda təhlükə hiss etdikdə tikanlı dərisi dəqiqələr ərzində kürə formasını alır. Kirpi balığının şişməsi onu yem olmaq riskindən xilas edir. Kürə formasını aldıqda balıq dərin nəfəs alıb nəfəsini tutmuş kimi görünür. Ancaq şişkin vəziyyətdə də nəfəs almağa davam edir.

Kirpi balıqları şişmək üçün elastik mədələrini sürətlə su ilə doldururlar. “İtkin balıq Nemo” filmində kirpi balığı bloat da su topu kimi şişərək komik şəkildə suda üzməyə başlayırdı. Ancaq kirpi balıqlarının hava ilə şişmədiyi üzə çıxdı.

Tədqiqatçı Corcia Makgi (Georgia McGee) bu barədə belə deyir:

“Əvvəlki tədqiqatlarda kirpi balıqlarının nəfəslərini tutaraq şişdiyi iddia edilirdi. Biz su udaraq mədəsini şişirmə ehtimalı üzərində dayandıq. Nəfəsini tutsaydı, balıq həyati orqanlarında oksigen çatışmazlığı yaranmaması üçün qısa müddətli şişkin qala bilərdi”.

Tədqiqatçılar 8 ədəd canthigastervalentini cinsindən olan kirpi balığını hovuza atıblar. Burada kirpi balığının şişməsini sürəti yavaşladılmış kamera ilə dörd dəfə zəiflədilmiş sürətlə çəkiblər. Kirpi balığının nəfəsini tutub-tutmadığını anlamaq üçün oksigen sərfini də hesablayıblar. Bunun üçün hovuz suyundakı oksigen miqdarını ölçüblər. Nəticədə, kirpi balığının şişərkən, eyni zamanda, nəfəs alıb-verdiyini sübut ediblər. davamı »

Bölmə: Heyvanlar Aləmi  Açar sözlər: , ,  Şərh yaz

CANLILARDAKI ANTİFRİZ SİSTEMİ

08
Nov 2014

fish_lBəzi balıq növləri orqanizmlərindəki partlayıcı maddə (natrium) və zəhəri (xlor) birləşdirərək duz əmələ gətirir və bu duzun sayəsində bədənlərindəki mayenin donma temperaturu aşağı düşür. Bu canlılara necə davranacaqlarını öyrədən aləmlərin Rəbbi olan Allah’dır.

Diqqətinizi bir anlıq ətraf mühitdən ayırıb təbiətə yönəldin: mükəmməl uçuş bacarıqları ilə quşlar, sahib olduqları üstün hidrolokator sistemi ilə delfinlər, dəhşətli kimyəvi silahı ilə bombardman böcəyi və siz – bədəniniz, gözləriniz, kirpikləriniz… davamı »

Bölmə: Heyvanlar Aləmi  Açar sözlər:  Şərh yaz

Dəyərli qida mənbəyi – balıq

05
Nov 2014

downloadÜrək xəstəliyindən əziyyət çəkən və buna görə vəfat edən insanların orta yaş həddinin getdikcə aşağı düşməsi ürək xəstəliyinə diqqəti də artırıb. Müasir təbabətdə ürək xəstəliklərinin müalicəsi məsələsində irəliləyiş və inkişaf olsa da, mütəxəssislər bu xəstəliyə məruz qalmazdan əvvəl görülən tədbirləri dəqiqliklə yerinə yetirməyi tövsiyə edirlər. Mütəxəssislər ürəyin sağlam fəaliyyətini təmin edilməsində və xəstəliyin qarşısının alınmasında vacib olan bir qidanı tövsiyə edirlər. Bu qida balıqdır. davamı »

Bölmə: Heyvanlar Aləmi  Açar sözlər: , , ,  Şərh yaz
« Əvvəlki yazılar