»Vücudumuz « Bölməsi üzrə arxiv

SİNİR HÜCEYRƏLƏRİ NƏ ÜÇÜN ENERJİYƏ QƏNAƏT EDİRLƏR?

downloadSinir sisteminiz və görmə sinirləriniz vasitəsilə, əslində, qeyri-adi sürətlə görə biləcəyinizi bilirdinizmi? Bəs bu sürətə mane olan nədir? Sinir hüceyrələri nə məqsədlə bu sürəti azaldırlar?

İnsan orqanizmi günbəgün kəşf edilən yeni möcüzəvi xüsusiyyətləri ilə birlikdə yaradılış möcüzəsidir.

 

İnsanın üstün yaradılışı ilə bağlı tədqiqatlar aparan elm adamları insan orqanizminin sirlərini günbəgün açırlar. Bir müddət əvvəl Pensilvaniya Universitetində sinir sisteminin sürəti ilə bağlı  təcrübələr keçirilib. davamı »

Bölmə: Vücudumuz  Açar sözlər: , ,  Şərh yaz

ORQANİZMİMİZDƏ HƏYATİ ƏHƏMİYYƏTƏ MALİK NASOSLAR

  • images (1)Yer üzünün ən mükəmməl nasosu olan ürək necə işləyir?
  • Hüceyrələrimizin enerji kimi istifadə etdiyi ATF harada və necə hasil edilir?
  • Mədəmizdəki nasosların funksiyası nədir?

Dövrümüzdə texnologiyanın ən əsas komponentlərindən biri nasoslardır. Quru, dəniz və hava nəqliyyatı vasitələrinin motorları nasoslar sayəsində işləyir. Neft, qaz kimi enerji mənbələrinin yerin dərinliklərindən çıxarılmasında, emalında və daşınmasında da nasoslar mühüm vasitədir. Qida mənbələrimizin əsasını təşkil edən taxıl da nasoslarla işləyən suvarma kanalları ilə sulanır. Odur ki, dövrümüzdə nasoslar olmadan həyatımız çətinləşər. Ancaq həyat üçün böyük əhəmiyyətə malik nasoslar sadəcə texnoloji məhsullarla məhdudlaşmır. Bütün dünyada istifadə edilən mexaniki nasoslardan daha çox nasos orqanizmimizdə yerləşir. Hər biri həyati əhəmiyyətə malik olan mexanizmlərdən ibarət bu nasoslar bütün mexaniki nasoslardan daha kompleksdir.

Allah insan orqanizmində yerləşən nasoslarda iki əsas mexanizm yaradıb. Bu mexanizmlərdən biri qanın bütün orqanizmə daşınmasıdır. Digəri hüceyrələrin daxili və xarici mühitinin ion mübadiləsini təmin etməkdir. davamı »

Bölmə: Vücudumuz  Açar sözlər: , , , ,  Şərh yaz

Böyrək dializ aparatı ilə müqayisə edilməyəcək üstünlüyə malikdir

böyrekLa­zı­mi sə­viy­yə­də fəa­liy­yət gös­tər­mə­yən or­qan­la­rı­mı­zı əvəz edə bi­lə­cək sü­ni or­qan­lar və ci­haz­lar müa­sir tex­no­lo­gi­ya­nın ver­di­yi im­kan­lar­la tə­ba­bə­tin is­ti­fa­də­si­nə ve­ri­lib. Böy­rək­lər öz funk­si­ya­la­rı­nı iti­rən­də və ya hər han­sı bir mən­fi hal ya­ra­nan­da da bu­nun əvə­zi­nə or­qa­niz­min tə­miz­lə­mə sis­te­mi ki­mi fəa­liy­yət gös­tər­mə­li olan dia­liz aparatları işlənib hazırlanıb. Öl­çü­lə­ri böy­rək­lər­lə mü­qa­yi­sə edil­mə­yə­cək qə­dər bö­yük olan bu aparatlarda qan mü­əy­yən qur­ğu­lar­dan ke­çi­ri­lir və qan özü­nün tər­ki­bin­də­ki si­dik cöv­hə­ri, si­dik tur­şu­su ki­mi zə­rər­li mad­də­lər­dən və ar­tıq ma­ye­lər­dən tə­miz­lə­nir.

Bu ci­haz sa­də dif­fu­zi­ya (bir mad­də­nin qa­rı­şıq bir nis­bət­dən nis­bə­tən az qa­rı­şıq nis­bə­tə keç­mə­si) üsu­lu ilə iş­lə­yir. Ar­te­ri­ya­dan çı­xan bo­ru ilk ön­cə bir na­so­sa gə­lir. Bu na­sos qa­nı dia­liz aparatına vu­rur. Dia­liz ma­ye­si ok­si­gen­lə zən­gin­dir və duz kon­sen­tra­tı ba­xı­mın­dan da qan plaz­ma­sı ilə eynidir. Qan dia­liz ma­ye­si için­də olan dia­liz bo­ru­cuq­la­rın­dan ke­çi­ri­lir. Qa­nın tər­ki­bin­də­ki si­dik cöv­hə­ri ki­mi ar­tıq mad­də­lər dif­fu­zi­ya ilə dia­liz ma­ye­si­nə keç­di­yi hal­da erit­ro­sit və zülal ki­mi la­zım­lı mad­də­lər dia­liz bo­ru­cuq­la­rın­da qa­lır. Bu pro­ses za­ma­nı dia­liz ma­ye­si aparatın için­də xə­fif şə­kil­də çal­xa­la­nır. Bu­nun nə­ti­cə­sin­də qan­da­kı ar­tıq mad­də­lər tə­miz­lə­nir və qan ge­ri qay­ta­rı­la­caq və­ziy­yə­tə gə­ti­ri­lir. Əgər qa­nın qi­da­lan­dı­rıl­ma­sı­na eh­ti­yac olar­sa, dia­liz ma­ye­si­nə qlü­ko­za əla­və edi­lir və ye­nə də dif­fu­zi­ya üsu­lu ilə qa­na ke­çi­ri­lir. Tə­miz­lən­miş qan bo­ru vasitəsilə ve­na­ya ötürülür. Bü­tün bu pro­ses­lər za­ma­nı dia­liz ma­ye­si fa­si­lə­siz ola­raq tə­zə­lə­nir və hər də­fə də bə­dən tem­pe­ra­tu­ru­na uy­ğun şə­kil­də sax­la­nı­lır. Əks hal­da xəs­tə çox­lu miq­dar­da is­ti­lik itir­miş olar. davamı »

AVTOMOBİLLƏRDƏKİ QAZ-ƏYLƏC SİSTEMİ VƏ ÜRƏK

_73419389_heart_attack_womanBir çox insan bəzən ürəyinin daha sürətlə döyündüyünü hiss edir. Uzun bir pilləkəni sürətlə çıxdıqda, qaçdıqda və ya həyəcanlandıqda ürək döyüntülərinin artdığını, daha sonra ürəyinin yenidən əvvəlki ritminə düşdüyünü hər insan hiss edir. Ancaq bunun, əslində, nə qədər böyük möcüzə olduğunu düşünməz. Ürək döyüntülərinin sürəti orqanizmə yerləşdirilmiş kompyuter sistemi tərəfindən tənzimlənir. davamı »

B12 VİTAMİNİNİN SƏYAHƏTİ

b12Mədə seliyinin bir xüsusiyyəti də qan hasil edən sümük iliyinə kömək etməsidir. Orqanizm üçün böyük əhəmiyyətə malik B12 vitamininin sümük iliyinə çatdırılmasını təmin edir. B12 vitamininin sümük iliyinə qədər səyahəti və mədə seliyinin bu səyahətdəki rolu təhlil edildikdə mikroskopik səviyyədə baş verən möcüzə ilə qarşılaşırıq.

B12 vitamini insan orqanizminə daxil olduqdan sonra həzm sistemi boyu hərəkət edir. Daha sonra nazik bağırsaqdan qan dövranına keçərək qana qarışır və sümük iliyi hüceyrələrinə çatır.

B12 vitamini nazik bağırsaqda həzm olunur. Ancaq nazik bağırsaqdakı hər hansı həzm hüceyrəsi B12 vitaminini tutmur. Nazik bağırsağın kiçik bir bölgəsində ancaq B12 vitaminini tutan xüsusi hüceyrə qrupu var. Bu hüceyrə qrupu bütün həyatlarını möcüzəvi şəkildə ancaq B12 vitaminini tutmağa həsr edirlər. Bu hüceyrələr trilyonlarla molekulun arasından B12 vitaminini ayırd edib tuturlar. Bəs bu hüceyrələr B12 vitaminini necə tanıyıb digər maddələrdən ayırd edirlər? B12 vitaminini tutmaqla məsul olduqlarını haradan bilirlər? davamı »

Yuxuda yaşadığımız hisslər dünyası

babyİnsan yuxu əsnasında gözləri qapalı şəkildə yatağında yatır. Ancaq buna baxmayaraq, həqiqi həyatında qarşılaşdığı hadisələrin, yaşadığı hisslərin, impulsların hamısını yuxuda əslindən tamamilə fərqsiz şəkildə həqiqi surətdə hiss edir. Bu həqiqətə bu məqaləni oxuyan insanların hamısı özləri yuxularında tez-tez şahid olurlar. Məsələn, gecə yatağında səssiz və sakit mühitdə, ətrafında heç kimin olmadığı şəraitdə yatan insan yuxuda özünü çoxlu insanın olduğu, təhlükəli yerdə görə bilir. Var gücü ilə bu təhlükədən qaçdığını, divarın arxasında gizləndiyini həqiqi şəkildə yaşaya bilir. Hətta yuxuda gördükləri o qədər həqiqidir ki, qorxu və təşviş hissini, həqiqətən, təhlükəli şəraitdə olduğu kimi hiss edir. Hər hay-küydə qorxudan titrəyir, ürəyi bərk döyünür, tərləyir, insan bədəni təhlükədə olduqda nə hiss edirsə, fiziki cəhətdən necə reaksiya verirsə, hamısı eynilə baş verir. Əslində isə, beynindən kənarda gördüklərinin heç biri yoxdur. davamı »

Bölmə: Vücudumuz  Açar sözlər: , ,  Şərh yaz

KAİNATDA MÖCÜZƏVİ DİNAMİKA: SÜRƏT

On The Track At Speed-597431Yer kürəsi öz oxu ətrafında bir az yavaş fırlansaydı və ya orqanizminizdəki qan indikindən daha yavaş axsaydı, nə olardı? Bəs Günəşdən gələn işıq yer üzünə bu qədər yüksək sürətlə çatmasaydı? Bəlkə bu mövzular haqqında heç düşünməmisiniz, ancaq bütün bu hadisələrin ən uyğun sürətdə baş verməsi həyatımızı davam etdirməyimiz üçün labüd ünsürdür.

Biz heç fərqində olmadan, həm bədənimizdə, həm də ətrafımızda yaşamağımız üçün lazımi proseslər məhz lazımi sürətdə həyata keçir. Bu sürətdə, məsələn, beyin hüceyrələrinin sürətlə bir-birləri ilə rabitə qurmalarında, göz, qulaq, burun, dil və dəridən gələn siqnalların sürətlə elektrik impulsuna çevrilib sinir hüceyrələri vasitəsilə beyinə göndərilməsində, bitkilərin fotosintez kimi kompleks prosesi həyata keçirməsində, bizdən milyonlarla kilometr məsafədə olan Günəşin işığının böyük sürətlə bizə çatmasında, səsin sürətində və başqa bir çox hadisədə görə bilərik.

Bu proseslərdə bir saniyəlik gecikmə belə insanlara böyük zərər verər, lakin gecikmə heç vaxt baş vermir. Bütün proseslər Allah’ın izni ilə ən uyğun sürətdə, qüsursuz həyata keçir. Biz də bu sayədə heç bir çatışmazlıq olmadan həyatımıza davam edirik. davamı »

TƏƏCCÜB DOĞURAN MÖCÜZƏ: YERİYƏN ZÜLALLAR

images (1)Bundan təxminən 150 il əvvəl irəli sürülən təkamül nəzəriyyəsi dünya tarixinin ən təsirli sehridir. Bu nəzəriyyə hədsiz möcüzələrlə dolu canlıların mənşəyini təsadüflərlə açıqlamağa çalışır. Heç bir konkret elmi fakta əsaslanmasa da, təsirli təlqin metodları ilə insanlar aldadılır. Ancaq elmi nailiyyətlərin artması ilə Allah’ın möhtəşəm yaratmasının incəlikləri üzə çıxarılmışdır. Artıq canlıların quruluş vahidi olan bir zülalın belə təsadüfən meydana gəlmədiyi riyazi cəhətdən sübut edilmişdir. Elektron mikroskopları ilə hüceyrənin içindəki həyat gün üzünə çıxarılır və heyranedici təfərrüatları göstərilir. Bu məqalədə birlikdə bu maraqlı nümunələrdən biri ilə tanış olacağıq. Hz. Musanın əsasının Misirdəki sehrbazların hiyləsini puç etməsi kimi bu məqalədəki dəlillər də dövrümüzün ən böyük hiyləsini puç edir. Gəlin buna birlikdə şahid olaq. davamı »

Bölmə: Vücudumuz  Açar sözlər: , , ,  Şərh yaz

Əllərimizdəki təqlid edilməz yaradılış

imagesÇayı qarışdırmaq, qəzetin səhifələrini çevirmək, yazı yazmaq kimi adi görünən fəaliyyətləri həyata keçirən əlimiz, əslində, inanılmaz mühəndislik əsəridir. Əl standart quruluşa malik olmasına baxmayaraq, bir-birindən çox fərqli istifadə sahələrində işləyir. Çoxlu sayda əzələ və sinirə malik qollarımız şərtlərə uyğun olaraq əlimizin güclü və ya yumşaq tutmasını təmin edir. Məsələn, insan əli yumruq kimi sıxılmamış vəziyyətdə ikən hər hansı cismin üzərinə 45 kiloqramlıq güclə zərbə endirə bilər, digər tərəfdən baş barmaq və şəhadət barmağı arasında tutduğu millimetrin onda biri qədər naziklikdəki kağız parçasını hiss edə bilər.

Göründüyü kimi, hər iki iş bir-birindən tamamilə fərqlidir. Biri çox incə əyar, digəri isə tam əksinə, böyük güc tələb edir. Lakin biz kağızı alarkən də, yumruq vurarkən də 1 saniyə belə necə etməyi, ikisi arasındakı güc fərqini tənzimləməyi belə düşünmürük. “İndi bir kağız götürəcəyəm, yaxşısı budur ki, 500 qramlıq güc tətbiq edim, indi də su dolu vedrəni qaldıracağam, bunun üçün 40 kiloqramlıq güc tətbiq edim”, – demirik. Bunlar ağlımıza belə gəlməz.

davamı »

Bölmə: Vücudumuz  Şərh yaz

Qanda oksigeni tutan zülallar: hemoqlobinlər

hemoglobinQanı həyatın ən mühüm hissəsi edən xüsusiyyətlərindən biri tərkibindəki zülallardır. Həmin zülalların öz funksiyalarını ən ideal şəkildə yerinə yetirə biləcəkləri yer qandır. Çünki qan orqanizmin hər yerinə gedə bilən damar sistemi daxilində daşıdığı bu xüsusi zülalları orqanizmdə ehtiyac olan yerə çatdırır. Məsələn, qandakı eritrosit hüceyrələrində olan hemoqlobin adlı zülal orqanizmdəki təxminən 100 trilyon hüceyrəyə gündə 600 litr oksigen daşıyır.

Hemoqlobin olduqca böyük zülaldır və eritrositlərin 90%-i qədər böyük bir hissəsini əhatə edir. Normal şəraitdə bu qədər böyük bir zülal hüceyrənin içinə yerləşməz. Ancaq eritrosit hüceyrəsi qana qarışmadan əvvəl sanki hemoqlobin zülalını daşımağı və onun üçün yer ayırmağın lazım olduğunu bilirmiş kimi, içərisindəki nüvəni, mitoxondrini, ribosomları və digər orqanoidləri xaric edərək hemoqlobinə yer düzəldir. Hüceyrə xaricinə atılmış orqanoidlər dərhal orqanizmin təmizləyiciləri olan leykositlər tərəfindən məhv edilirlər. Beləliklə, orqanizmdə artıq və ya lazımsız heç bir maddə qalmır. Eritrositlər bütün orqanoidlərini xaricə atdıqda başqa zülal sintez edə bilmir; buna heç ehtiyac da qalmır. Çünki eritrositlərin əsl funksiyası hemoqlobini qanda daşımaq və onu orqanizmdə lazımi yerlərə çatdırmaqdır. davamı »

Bölmə: Vücudumuz  Şərh yaz